Ks. Waldemar Woźniak
Działalność duszpasterska w więzieniach

Według „Encyklopedii Katolickiej” duszpasterstwo to „zorganizowana działalność zbawcza Kościoła, polegająca na służbie wobec człowieka przez głoszenie słowa Bożego, sprawowanie ofiary i sakramentów oraz interpersonalne kontakty religijne, a także na chrześcijańskim świadectwie życia” (Niparko, 1985, s. 390; por. KKK 857, 879).
Z. Pawlak (1989, s. 84) przez duszpasterstwo rozumie taką aktywność Kościoła, która w świecie współczesnym urzeczywistnia dzieło zbawcze Jezusa Chrystusa.
Z powyższego wynika, że zasadniczą funkcją duszpasterstwa jest aktualizacja zbawczego dzieła Jezusa Chrystusa. F. Wronowski (1980, s. 31-34) nazywa ją macierzyńską funkcją Kościoła. Mesjańskie posłannictwo Chrystusa jest zbawcze. Jezus Chrystus jest jedynym i prawdziwym Pośrednikiem między Bogiem i ludźmi (DM 3). Kościół rozwija w historii Jego posłannictwo (DM 5). Kościół jest więc powszechnym sakramentem zbawienia (KK 48, DM 1). Kościół posiada nadprzyrodzoną i zarazem przyrodzoną strukturę (KDK 44). Dlatego duszpasterstwo ma być dostosowane do określonych warunków miejsca i czasu, w tym do warunków więziennych (Kamiński, 1997, s. 250).
Duszpasterstwo jest ściśle związane z ewangelizacją, która może być ujmowana ogólnie bądź dynamicznie.
„Encyklopedia Katolicka” definiuje ewangelizację jako „przepowiadanie światu Jezusa Chrystusa oraz Jego Ewangelii w celu realizacji zbawienia człowieka” (Szafrański, Zapłata, 1985, s. 1436; por. Leon-Dufor, 1986, s. 255).
Charakter dynamiczny ewangelizacji jest wyraźnie widoczny w ujęciu M. Maciołki. Określa on ewangelizację jako „zanoszenie Dobrej Nowiny do wszelkich kręgów rodzaju ludzkiego, aby przenikając je swą mocą od wewnątrz, tworzyła z nich nową ludzkość, odnowioną nie tylko przez chrzest, ale przez życie według Ewangelii” (Maciołka, 1989, s. 115).
Praca ta, przedstawia teoretyczne podstawy duszpasterstwa penitencjarnego. Trzy jej rozdziały dotyczą tego duszpasterstwa w ogólności, natomiast ostatni – duszpasterstwa penitencjarnego w Polsce.
Kapelani różnych krajów wskazują, że w celu zapewnienia skuteczności duszpasterstwa penitencjarnego, należy realizować je w ramach określonego systemu. Dlatego też w pracy tej, znalazła się charakterystyka dwóch systemów resocjalizacyjno-zapobiegawczych, odwołujących się do wychowania religijnego. Systemy te przede wszystkim odnoszą się do młodzieży, ale można z nich wiele elementów przenieść również na płaszczyznę więzienną.
Wiadomo, że zasadniczą funkcją duszpasterstwa jest jego funkcja zbawcza. Jednak więźniowie częstokroć tego nie rozumieją. Wielu więźniów, zwłaszcza niewierzących czy obojętnych religijnie, nie przyjdzie do kapłana – pośrednika między Bogiem a człowiekiem, lecz przyjdzie do księdza – terapeuty chrześcijańskiego. Koniecznym więc w tej pracy wydaje się opisanie procesu terapii pastoralnej.
Bardzo ważnym celem duszpasterstwa penitencjarnego jest kształtowanie różnorakich postaw, w tym religijnych, osobowości i systemu wartości więźniów (por. Lipiński, 1998; por. Lipiński 2001; por. Lipiński, 2002; por Lipiński, 2004; por. Lipiński, 2007, s. 136-149).
(Wstęp autora)

NAKŁAD WYCZERPANY